Cảnh báo nguy cơ ngộ độc do sử dụng côn trùng làm thức ăn
Thứ Bảy, 05/04/2025
Côn trùng là những động vật không xương sống phân bố rộng rãi trên trái đất với hơn 1 triệu loài đã được mô tả chiếm hơn một nửa tổng số tất cả các loài sinh vật sống mà con người đã biết ở gần như tất cả các môi trường sống.
Người nhiều nước trên thế giới cũng như ở Việt Nam việc sử dụng côn trùng làm thức ăn có từ lâu khá phổ biến như cào cào, châu chấu, dế, mối, ve sầu, sâu cây sắn dây thậm chí còn được chế biến thành những món ăn đặc sản như bọ cạp chiên, mối sốt sa tế, bọ xít rang lá chanh, trứng cà cuống phơi khô để làm bánh ngọt. Tuy nhiên, việc sử dụng côn trùng để chế biến thức ăn đã và đang xuất hiện những nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe và thậm chí ảnh hưởng đến tính mạng của người ăn.
Tại một số địa phương để ghi nhận vụ ngộ độc do sử dụng các loại côn trùng, ấu trùng làm thức ăn. Điển hình là vụ ngộ độc do ăn bọ xít rang tại Sơn La làm 5 người mắc và người phải nhập viện điều trị; ngộ độc do ăn bọ xít lửa tại Hòa Bình là 12 người mắc và 7 người nhập viện điều trị; ngộ độc do ăn côn trùng sâu ban miêu tại Lào Cai làm 2 người mắc và một người tử vong năm 2016.
Các dấu hiệu lâm sàng thường gặp trong các vụ ngộ độc rượu, ăn côn trùng là buồn nôn, nôn xuống tay chân, với số trường hợp nặng nôn nhiều, co giật chân tay, chóng mặt, cứng hàm, kích thích vật vã, khó thở, hôn mê, mẩn ngứa … và có thể tử vong. Biểu hiện lâm sàng với cách triệu chứng ít hay nhiều, nhẹ hay nặng thì tùy thuộc vào độc tố trong côn trùng khi ăn vào cơ địa con người như người già có uống rượu, phụ nữ có thai, trẻ em thì thường bị nặng hơn.
Nguyên nhân các vụ ngộ độc trên là do sử dụng côn trùng đã chết sinh ra độc tố, côn trùng bị nhiễm nấm độc, côn trùng bị chứa nhựa cây độc như cây cặp rào, cây cỏ, cây dầu thiếc.
Hiện nay khi chưa có các nghiên cứu sâu đầy đủ về côn trùng sử dụng trong chế biến thực phẩm khuyến cáo.
Tuyệt đối không sử dụng các loại ứng dụng ấu trùng côn trùng lạ đã bị chết hoặc có hình dạng màu sắc khác lạ với tự nhiên để chế biến thành thức ăn.
Lựa chọn những người nhập ấu trùng, côn trùng thông thường phổ biến và thời gian để chế biến thành thức ăn đặc biệt là những người có cơ địa dị ứng cần thận trọng hơn nếu nghi ngờ là thì không ăn.
Khi ăn và có các biểu hiện triệu chứng khác thường nhiều mệt mỏi, choáng váng, buồn nôn, mẩn ngứa, đau bụng, rối loạn tiêu hóa cần đến các cơ sở y tế để được điều trị kịp thời.